Briefwechsel Anders Celsius


Kurzinformation zum Brief Zum Originalbrief
Autor Celsius, Anders (1701-1744)
Empfänger Trew, Christoph Jacob (1695-1769)
Ort Bologna
Datum 7. Oktober 1733
Signatur UB Erlangen: H62/TREWBR CELSIUS_ANDERS[3 Bl. 1r-2v[1]
Transkription Hans Gaab, Fürth


Viro Excellentissimo et Experentissimo
L. D. Christophero Jacobo Trew
Fautori et amico colendissimo
S. P. D.
And. Celsius

Ambo nos invicem mutua laederemus injuria, Vir amicissime, ego, si quamplurima favoris et humanitatis Tua singularis documenta mihi Norinberga exhibita gratissima non agnoscerem mente; Tu vero, si de obsequiosissimo me in Te animo dubitares.

Iter meum Norinberga vestra Bononiam ex omni voto feliciter peregi, et inprimis montium Alpinorum transitus valde mihi fuit jucundus et amoenus. Venetiae per duas omnio septimanas moratu, summam mihi prostitit humanitatem Dn. D. Michelotti,[2] qui specimina operis tui anatomici cum Medicis Venetij se communicaturum promisit. Praeter Michelottum neminem possui in mari illo Venetonem expiscari Medicum celebrem et curiosum; nisi D. Monti[3] junio-

[Bl. 1v]
rem, nuper in Medicina doctoratum et in historia naturali satis versatum. Sed in Physicis invenum Viri doctissimum Dnum Crivelli,[4] qui Elementa Physicae editit lingua italica. Stilo perspicuo et luculento conscripta. Enerratur in eo opere omnium recentiorem physicorum inventa; res sane, in Italia Philosophus Aristotelica jussu superionem addicta, hactenus fere insolita. Liber hunc praefert titulum: Elementi di Fisica esposti da Giovanni Crivelli chierico regolare somasco. E dedicati a S. E. il signor Giacopo Soranzo. Tomi duo in quart. Venetiij 1731 per Stefano Orlandini, a spese dell' autore. Con Licenza de Superiori. Est quoque alius Presbyter Regularis Somascus. D. Pater Pizenti Forojuliensis, physicus egregius, qui nuper Pembertoni Introductionem in Philosophiam Newton[5] idiomate patria donavit. Titulus hic est: Saggio della filosofia del signor Cav. Isaco Newton esposto con chiarezza dal signor Enrico Pemberton con una dissertazione dello stesso su la misura della forza de' corpi in moto cavata dagli atti filosofici d'Inghilterra. Opera tradotta dall'inglese. Aggiuntovi l'estratto di altra dissertazione contraria su lo stesso argomento. In Venezia, 1733. Presso Francesco Storti in Merceria. con Licenza de' Superiori, e privilegio. 4to.

[Bl. 2r]
Patavii fui quoque per aliquot dies, sed D. D. Morgagni[6] et quamplurimi alii pro more solito, adhuc neri degebant. Ex Catalogo Academiae patavinae hac excerpsi:

Ad theoricam ordinariam Medicinae

Exc. D. Jacobus Cicognini Faventinus, in aula Taurinensi Consiliarius, et Medicus ordinarius in primo loco. Leg. Aphorysmes Hippocratij Hora 1. Matutina. Nec non de pulsibus, et urinis in Xenodoctio diebus vacantibus.

Exc. D. Bartholomaeus Lavagnoli[7] Patavianus in secundo loco.

Ad practicam ordinariam Medicinae.

Exc. D. Alexander Knips Macoppe[8] ex Colonia Agrpppinensi in Prius loco. Legi de febribus hor. 1. pomer.

Exc. Johannes Baptista Mazini[9] Brixcensis in secundo loco. Leg. de febribus hor. 1. Pomeridiana

Ad Anatomen ordinariam

Exc. D. Johannes Baptista Morgagni Foroliniensis, Rom. q. Patr. servato titulo, et jure ordinarii Professoris in primo loco. Administrabit Anatomen dix ac tempore debito. Hora 3 pomerid.

Ad Theoricam extraordinariam Medicinae

Exc. D. Johannes Antonius Casale Patvinus Comes.

Exc. D. Johannes Baptista Domninus Patavianus ad lecturam avifabri. Leg. Primam Sex Avicannae in Pulsatina Comp. Pomerid.

[Bl. 2v]

Ad Practicam Extraordinariam Medicinae

Exc. D. Homobonus Pisoni[10] Cremonensis.

Exc. D. Angelus Pisani Patavinus ad Lecturam Civitatis. Leg. A. corde infra Hora 2 Matutina.

Ad Lecturam Chirugiae

Exc. D. Hieronymus Vandelli[11] Mutiensis. Leg. de fractaris, ad Luxationibus Hor. 3 Matut.

Ad Ostensionem Simplicium.

Exc. D. Julius Pontedera[12] Pisanus in Horto incipiet 2 Maji. Hora 22.

Ad Lecturam Simplicium.

Exc. D. Johannes Maria Rossi[13] Patavinus. Leg. de Vegetabilibus In pulsalinae Camapnae matutina.

Ad Lecturam tertii Libri Avicennae

Ex. D. Carolus Franciscus Cogrossus,[14] Medialensis origine, Patriae Cremonensis in primi loco.

Ex. D. Jacobus Placentinus[15] ex Castrofranco in secundo loco. Leg. de Morbis particularibus à capite usij ad cor. H. p. Matut. dub. extr.

De statu Bonensiensi Medico alia occasione. Venetiis literas accepi à Viro mihi amicissime Do. Dcot. Nicolao Rosen[16] Professore Extraordinario Medicinae in Acad. Upsaliensi, quibus significavit sibi fore gratissimum, si vestrae Societati posset suam qualumcunque commodare operam. Est ille Vir non minus diligens quam curiosus, quod maximi apud eum facio, boni publici a mactissimus, et jam senescentibus Professoribus Medicinis ordinariis in Universitate nostra solus, qui rei medica curam gerit, medendique praxis exercet. Quare, si Tibi placuerit, Vir Clarissime, literis tuas Ipsum dignari, nullius dubito, quia Commercium vestrum litterarium, apus à tuum anatomicum Eruditis Upsaliae et Stockhomiae commendaverit.

Ceterum salutem et culturi meum Excellentissimis et Clarissimis Societatis vestra Collegis, meo nomine deferas, per officiose rogo. Vale et fave. Dab. Bononiae d. 7 Octb. a. 1733.



Zusammenfassung:
Celsius ist gut in Bologna angekommen, besonders die Reise durch die Alpen hat er sehr genossen. Zwei Wochen hielt er sich in Venedig auf und referiert seine dortigen Bekanntschaften unter den Ärzten. Danach begab er sich für einige Tage nach Padua, wobei er Trew den dortigen Lektionskatalog mitteilt. Über den Stand der Medizin in Bologna will er ein anderes Mal berichten. Trew empfiehlt er seinen Medizinkollegen in Uppsala, Professor Nicolaus Rosen.


Fußnoten

  1. Große Teile des Briefes sind abgedruckt im Commercivm litterarivm ad rei medicae et scientiae natvralis incrementvm vom 4. November 1733, S. 345-347.
  2. Peter Anton Michelotti (1673?-1740) war Arzt in Venedig.
  3. Vermutlich Gaetano Lorenzo Monti (1712-1797), der Sohn von Giuseppe Monti (1682-1760). Der Vater war Professor für Naturgeschichte in Bologna, nach seinem Tod wurde der Sohn sein Nachfolger.
  4. Giovanni Francesco Crivelli (1691-1743) war Mathematiker in Venedig.
  5. Pemberton Henry (1694-1771): A view of Sir Isaac Newton's philosophy. London: Palmer 1728.
  6. Giovanni Battista Morgagni (1682-1771) war Anatom in Padua.
  7. Bartholomaeus Lavagnoli (1678-1765) war Professor für theoretische Medizin in Padua.
  8. Alexander Knips Macoppe (1662-1744) war Professor für praktische Medizin in Padua.
  9. Johann Baptista Manzini (1677-1743) war Professor für praktische Medizin in Padua.
  10. Omobonus Pison (1664- ca. 1748) stammte aus Cremona.
  11. Girolamo Vandelli (1699-1776) aus Modena war Professor für Chirurgie in Padua.
  12. Giulio Pontedera (1687-1758) aus Pisa war Botaniker.
  13. Johann Maria Rossi wurde 1714 ausserordentlicher und 1716 ordentlicher Professor für Medizin in Padua.
  14. Carlo Francesco Cogrossi (1681-1769) war seit 1721 Professor für Medizin in Padua.
  15. Jacobus Placentinus (1673-1762) las über Avicenna.
  16. Nicolaus Rosen (1706-1773) war seit 1731 Professor für Medizin in Uppsala.